Ο Σταύρος Κουγιουμτζής είχε γεννηθεί το 1932 στη Θεσσαλονίκη, σ' έναν προσφυγικό καταυλισμό κοντά στο Γεντί Κουλέ. Τα πρώτα τραγούδια που άκουσε και αγάπησε ήταν αυτά που έφεραν οι πρόσφυγες μαζί τους. Το σμυρναίικο κι αργότερα το λαϊκό πότισαν τις πρώτες αναμνήσεις του. «Στην εποχή μου δεν υπήρχαν μόνο φτωχοί, υπήρχαν και «υπόφτωχοι».Σ' αυτήν την κατηγορία ανήκα», έλεγε κάποτε ο ίδιος. Κι όμως, παρά τις συνθήκες πενίας, η μάνα του, καπνεργάτρια, όταν εκείνος είναι 5 ετών, του χαρίζει ένα γραμμόφωνο και μερικές πλάκες. «Φαίνεται», εξηγούσε ο ίδιος, «πως κάτι είδε σε εμένα και την κέντρισε...».
Το μουσικό του παράθυρο ανοίγει για να μπουν οι μουσικές του Βαμβακάρη και του Τσιτσάνη πρώτα και αργότερα των μεγάλων κλασικών. Στα 15, ο Σταύρος Κουγιουμτζής, γοητευμένος από τον ήχο του πιάνου που άκουσε πίσω από ένα κλειστό παράθυρο στην οδό Παύλου Μελά, γράφεται στο Κρατικό Ωδείο Θεσσαλονίκης, μελετά πιάνο με τον Τώνη Γεωργίου και παίρνει πτυχίο αρμονίας, αντίστιξης και φούγκας με τον Σόλωνα Μιχαηλίδη. Αργότερα, στην Αθήνα πια, θα συμπληρώσει τις σπουδές του κάνοντας μαθήματα σύγχρονης μουσικής με τον Γιάννη Ανδρέου-Παπαϊωάννου.
«Δεν ήταν δυνατόν όταν αγαπούσα τον Τσιτσάνη να μην αγαπήσω και τον Μπαχ», έλεγε σε μια συνέντευξή του. Ούτε όμως και το αντίστροφο. Διότι παρότι στο ωδείο η λαϊκή μουσική ήταν απαγορευμένη, «σαν χολέρα ήτανε», ο νεαρός σπουδαστής δεν σταματά να ακούει λαϊκά και αρχοντορεμπέτικα. Από το 1952, για λόγους βιοπορισμού, αρχίζει να εργάζεται ως πιανίστας σε διάφορα νυχτερινά κέντρα της Θεσσαλονίκης.
Το 1960 γράφει σε δικούς του στίχους το πρώτο του τραγούδι, «Το Περιστεράκι», που το τραγουδά η Ζωίτσα Κουρούκλη. Όταν το ακούει ο (προ «Λύρας» ακόμα) Αλέκος Πατσιφάς, του λέει να γράψει λαϊκά τραγούδια. Κι αυτό ακριβώς κάνει: τα δύο πρώτα λαϊκά τραγούδια του, με δικούς του στίχους και πάλι, γίνονται αμέσως επιτυχίες. Ήταν το «Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά», που το τραγουδά ο Μανώλης Καναρίδης και το «Μη μου θυμώνεις μάτια μου» που το λέει αρχικά η Χορωδία Φ.Ε.Μ. και στη συνέχεια ο Γιάννης Πουλόπουλος.
«Να 'τανε το '21»
Το 1967 ο Σταύρος Κουγιουμτζής αποφασίζει να κατεβεί στην Αθήνα. Έτσι αρχίζει η μεγάλη του συνεργασία με τη «MINOS» και κυρίως με τον νεαρό κι ανερχόμενο τότε τραγουδιστή Γιώργο Νταλάρα. Εκείνος ερμηνεύει το τραγούδι που θα γίνει η πρώτη μεγάλη επιτυχία του Κουγιουμτζή: το περίφημο «Να 'τανε το '21», σε στίχους της Σιώτας Τσώτου (που για λόγους λογοκρισίας αναμορφώνει έναν από τους στίχους του τραγουδιού, «και να κρατάω τις νύχτες με τ' άστρα μια τουρκοπούλα αγκαλιά», σε μια «ομορφούλα αγκαλιά»).
Αυτή είναι η πρώτη μιας αλυσίδας μεγάλων επιτυχιών, οι περισσότερες με τον Γιώργο Νταλάρα , αλλά και με τη Χαρούλα Αλεξίου («Χρόνια σαν βροχή», «Σου στέλνω χαιρετίσματα»), την Αννα Βίσση («Σ' αγαπώ», «Στα χρόνια της υπομονής»), τη Βίκυ Μοσχολιού, τον Αντώνη Καλογιάννη, τον Γιάννη Πάριο, τον Γιάννη Καλατζή, την Ελευθερία Αρβανιτάκη (στην οποία χαρίζει μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της, το «Κόκκινο φουστάνι») αλλά και τη σύντροφό του Αιμιλία Κουγιουμτζή. Αν και εξαιρετικός στιχουργός και ο ίδιος, συνεργάζεται και με άλλους κορυφαίους στιχουργούς (Μ. Ελευθερίου, Λ. Παπαδόπουλο, Ακο Δασκαλόπουλο, Μ. Μπουρμπούλη, Λ.Τεάζη κ.ά.). Και, λιγότερο συχνά, μελοποιεί και ποιητές. Σε ποίηση του Γιώργου Θέμελη, γράφει τα τραγούδια που περιλαμβάνονται στον δίσκο του «Ηλιοσκόπιο» και σε ποίηση Σεφέρη, Παπαδιαμάντη, Σαχτούρη, Χριστιανόπουλου και Ριτσιώνη τα τραγούδια του δίσκου «Μικραίνει ο κόσμος».
Τα τελευταία χρόνια είχε περιορίσει τη δραστηριότητά του από άποψη. Άνθρωπος χαμηλών τόνων, επέστρεψε το 1988 στη Θεσσαλονίκη, αναζητώντας μια «ήσυχη ζωή». Ζούσε σε ένα απλό διαμέρισμα στην Καλαμαριά με τη γυναίκα του Αιμιλία και τις κόρες του Δώρα και Μαρία. Άλλωστε, πλούσιος δεν έγινε ποτέ γιατί, όπως λένε όσοι τον γνώρισαν καλά, «πολύ απλά, αυτό δεν τον ενδιέφερε».
Το 1997 με προτροπή του Γιώργου Νταλάρα εμφανίστηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για τη βασισμένη στη βυζαντινή υμνογραφία μουσική του παράσταση «Ύμνοι αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων» με ερμηνευτές τους Γιώργο Νταλάρα και Αιμιλία Κουγιουμτζή.
Η τελευταία του δισκογραφική παρουσία ήταν το 2001 με το «Έβρεχε ο κόσμος» και 11 τραγούδια που έγραψε για να τα πει η κόρη του, Μαρία Κουγιουμτζή, ο Γιώργος Χριστοδούλου και, ως συμμετέχων, ο τραγουδιστής των μεγάλων του επιτυχιών, ο Γιώργος Νταλάρας. «Και σήμερα βγαίνουν καλά τραγούδια, αλλά το όραμα του τραγουδιού, όπως το είχαμε από τον Θεοδωράκη ή τον Χατζιδάκι, έχει κατακερματιστεί. Τότε δίναμε σημασία στην ελληνικότητα του τραγουδιού που τώρα σχεδόν έχει εξαφανιστεί...», εξηγούσε τους λόγους της απουσίας του μιλώντας το 2001 στην «Ε» και στη Μαρία Βλαχοπούλου.
Η μουσική ως κεντρικός άξονας της ζωής του ήταν κι αυτός των γραπτών του, του αυτοβιογραφικού του αφηγήματος «Ανοιχτά παράθυρα με κλειστά παντζούρια» («Εντευκτήριο» 1998 - «Κέδρος» 2001) και της συλλογής διηγημάτων «Στα διώροφα έμεναν οι όμορφες» («Κέδρος» 2000).
Ο συνθέτης έφυγε το Σάββατο 12 Μάρτη 2005, στα 73 του χρόνια, από ανακοπή καρδιάς.
Σταύρος Κουγιουμτζής - Θα 'ταν 12 του Μάρτη
"Θα 'ταν 12 του Μάρτη" ....του 2005...Τότε που ο Σταύρος Κουγιουμτζής έφυγε απ΄τη ζωή...
Ένας Κόμπος Η Χαρά Μου, Κάπου Νυχτώνει, Νάτανε το ΄21, Όλα Καλά Κι Όλα Ωραία, Που 'Ναι Τα Χρόνια, Το Κόκκινο Φουστάνι, Το Πουκάμισο Το Θαλασσί, Μη Μου Θυμώνεις Μάτια Μου, Στα Χρόνια Της Υπομονής, Ήταν Πέντε Ήταν Έξι, Αν Δεις Στον Ύπνο Σου Ερημιά, Ελεύθεροι Κι Ωραίοι, Ο Ουρανός Φεύγει Βαρύς
Δύο άρθρα αφιερωμένα στο Σταύρο Κουγιουμτζή που έφυγε στις 13/3/2005 από τον Παναγιώτη Θωμά (Υπ. Δρ. Θεολογίας Α.Π.Θ.-Στιχουργός) με ευγνωμοσύνη και αγάπη.
Έφυγε ο Κυρ Σταύρος
Ο Σταύρος Κουγιουμτζής ως λαϊκός συνθέτης
Προσωπικοί Δίσκοι
1970 Νάτανε το 21 Studio ΜΙΝΟΣ MSM 118
1971 Όταν ανθίζουν πασχαλιές ΜΙΝΟΣ MSM 137
1973 Ηλιοσκόπιο ΜΙΝΟΣ MSM 169
1974 Μικρές πολιτείες ΜΙΝΟΣ MSM 210
1975 Στα ψηλά τα παραθύρια ΜΙΝΟΣ MSM 239
1976 Λαϊκές Κυριακές ΜΙΝΟΣ MSM 291
1977 Τραγούδια του καιρού μας ΜΙΝΟΣ MSM 312
1979 Όταν σε περιμένω LYRA 3741
1982 Μικραίνει ο κόσμος LYRA 3257
1985 Τα νυχτέρια μας PHILIPS 826009
1986 Τρελοί και άγγελοι ΜΙΝΟΣ MSM 624
1993 Κάτι παιδιά που αγαπάνε το τραγούδι ARTISTIC 122
1998 Ύμνοι αγγέλων σε ρυθμούς ανθρώπων Live ΜΙΝΟΣ 5314092
2000 Έβρεχε ο κόσμος MINOS-EMI 5314092
2001 Λόγια της καρδιάς EROS MUSIC/CORIFEO 80312
Προσωπικές συλλογές
1979 10 χρόνια τραγούδι ΜΙΝΟΣ MSM 335/6
1983 Σε πρώτη εκτέλεση - 14 τραγούδια LYRA 3038
1984 Δεκαπέντε λαϊκά σε πρώτη εκτέλεση ΜΙΝΟΣ MSM 543
1994 Τα μεγάλα τραγούδια MINOS-EMI 4802392
ΠΗΓΗ
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου