Η θανατική ποινή όπως συχνά ονομάζεται και ως «η εσχάτη των ποινών» έχει καταργηθεί στις ευρωπαϊκές χώρες αλλά συνεχίζει να εφαρμόζεται σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Κίνα, και πολλά κράτη του Μουσουλμανικού κόσμου.
Στη χωρα μας η θανατική ποινή καταργήθηκε τον Δεκέμβριο του 1993 από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου, κάτι που επιβεβαιώθηκε και στη συνταγματική αναθεώρηση του 2001. Σ’ αυτό το άρθρο θα ρίξουμε μια ματιά στις τελευταίες εκτελέσεις από θανατική ποινή στην Ευρώπη.
1. Ηνωμένο Βασίλειο
Το Ηνωμένο Βασίλειο είναι ένα κράτος που επέβαλε την θανατική ποινή από την ίδρυσή του, το 1707, μέχρι την κατάργησή της, τον 20ο αιώνα. Οι τελευταίες εκτελέσεις στο Η.Β. έγιναν το 1964 και χρησιμοποιήθηκε η αγχόνη. Η θανατική ποινή έπαψε να έχει εφαρμογή για μεν την Μεγάλη Βρετανία το 1965, για δε την Βόρεια Ιρλανδία το 1973. Παρόλο που από το 1964 και μετά ουδέποτε εκτελέστηκε θανατική ποινή, νομοθετικά καταργήθηκε το 1998.
Οι τελευταίες εκτελέσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν ως εξής:
Αγγλία: Στις 13 Αυγούστου του 1964 ο Peter Anthony Allen και ο Gwynne Owen Evans εκτελούνται στις φυλακές του Liverpool και του Manchester αντίστοιχα, για την δολοφονία του John Alan West.
Σκωτία: Ο Henry John Burnett, εκτελείται στις 15 Αυγούστου του 1963, για την δολοφονία του Thomas Guyan.
B. Ιρλανδία: Στις φυλακές του Belfast, λαμβάνει χώρα η εκτέλεση του Robert McGladdery, για την δολοφονία της Pearl Gamble, στις 20 Δεκεμβρίου του 1961.
Ουαλία: H 24χρονη Vivian Treed, εκτελείται στο Swansea στις 6 Μαΐου του 1958, για την δολοφονία του William Williams.
2. Γαλλία
Η θανατική ποινή εφαρμοζόταν στην Γαλλία από τον Μεσαίωνα μέχρι το 1977, οπότε και έγινε η τελευταία εκτέλεση στην γκιλοτίνα η οποία, σημειωτέον, ήταν η μόνη νόμιμη μέθοδος εκτέλεσης από την Γαλλική Επανάσταση και μετά (με την εξαίρεση των εκτελεστικών αποσπασμάτων για εγκλήματα κατά του κράτους).
Με νόμο η θανατική ποινή καταργήθηκε στην Γαλλία το 1981. Το τελευταίο άτομο που αποκεφαλίστηκε στην Γαλλία, ήταν ο Γιουτζίν Γουάιντμαν.
Νωρίς το πρωί της 17ης Ιουνίου το 1939, ο Γουάιντμαν οδηγήθηκε στην γκιλοτίνα και μετά από μια αστραπιαία διαδικασία άφησε την τελευταία του πνοή και το κεφάλι αποχωρίστηκε από το σώμα του. Ο Γερμανός είχε καταδικαστεί για πολλαπλές απαγωγές και δολοφονίες, μεταξύ των οποίων και μίας νεαρής Αμερικάνας, μέλους της κοσμικής κοινωνίας.
3. Ιταλία
Στην Ιταλία η θανατική ποινή είχε καταργηθεί από το 1889, με εξαίρεση την περίοδο του φασισμού 1926-1947. Πριν την ενοποίηση της Ιταλίας, το 1860, η θανατική ποινή εφαρμοζόταν σε όλα τα προ ένωσης κράτη, με φωτεινή εξαίρεση του κράτους της Τοσκάνης, όπου είχε καταργηθεί ήδη από το 1786. Οριστικά και με νόμο καταργήθηκε το 1948.
Οι τελευταίοι που εκτελέστηκαν στην Ιταλία ήταν τρεις σικελοί ληστές, οι οποίοι ξυλοκόπησαν κι έριξαν σ’ ένα πηγάδι, ενώ ήταν ακόμα ζωντανοί, δέκα άτομα, σε μια φάρμα στο Villarbasse, στην περιοχή του Τορίνο. Το εκτελεστικό απόσπασμα τους θανάτωσε στις 4 Μαρτίου του 1947.
4. Γερμανία
Η θανατική ποινή καταργήθηκε στην πρώην Δυτική Γερμανία το 1949 και στην πρώην Ανατολική το 1987. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στην πρώην Δυτική Γερμανία έγιναν ελάχιστες εκτελέσεις ποινικών ή εγκληματιών πολέμου. Ο τελευταίος ποινικός που εκτελέστηκε στην Δυτική Γερμανία ήταν ο Berthold Wehmeyer, ο οποίος είχε καταδικαστεί για φόνο, βιασμό και ληστεία, στις 12 Μαΐου του 1949. Εντούτοις –και παρά την νομοθεσία του γερμανικού κράτους- οι σύμμαχοι συνέχισαν τις εκτελέσεις των εγκληματιών πολέμου μέχρι το 1951 οπότε και –στις 7 Ιουνίου- εκτελέστηκαν οι τελευταίοι από αυτούς.
Στην πρώην Ανατολική Γερμανία ο τελευταίος πολίτης που εκτελέστηκε στο απόσπασμα ήταν ο Erwin Ηagedorn, για την σεξουαλική κακοποίηση και τον φόνο ενός παιδιού, το 1970.
Από τότε οι εκτελέσεις πολιτών για ποινικά αδικήματα ουσιαστικά καταργήθηκαν, ενώ διατηρήθηκε η εκτέλεση της θανατικής ποινής για πολιτικά εγκλήματα (προδοσία, κατασκοπεία, σαμποτάζ κ.λ.π.) Ο τελευταίος πολιτικός εγκληματίας που εκτελέστηκε στην πρώην Ανατολική Γερμανία ήταν ο Werner Teske, καταδικασμένος για προδοσία, το 1981.
5. Βέλγιο
Στο Βέλγιο η θανατική ποινή καταργήθηκε ουσιαστικά την 1η Αυγούστου του 1996, τόσο για τα ποινικά όσο και για τα πολιτικά εγκλήματα. Η τελευταία εκτέλεση πολίτη έγινε στις 26 Μαρτίου του 1918, όταν ο Emile Ferfaille εκτελέστηκε στην γκιλοτίνα για τον φόνο της εγγύου γυναίκας του. Η γκιλοτίνα στην οποία θανατώθηκε είχε εισαχθεί από την Γαλλία.
Τέλος, ανάμεσα στον Νοέμβριο του 1844 και τον Αύγουστο του 1950, 242 άτομα θανατώθηκαν για εγκλήματα πολέμου, ως συνεργάτες των Γερμανών. Επειδή καταδικάστηκαν από στρατοδικείο δεν εκτελέστηκαν στην γκιλοτίνα αλλά τουφεκίστηκαν από εκτελεστικό απόσπασμα. Επίσημα, η κατάργηση της θανατικής ποινής πέρασε στην αναθεώρηση του Βελγικού Συντάγματος το 2005.
6. Αυστρία
Η μέθοδος εκτέλεσης στην Αυστρία ήταν η αγχόνη, εκτός από την περίοδο του Τρίτου Ράιχ (1938-1945) οπότε και αντικαταστάθηκε από την γκιλοτίνα. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο οι Βρετανοί επανέφεραν την αγχόνη. Ο τελευταίος που απαγχονίστηκε στην Αυστρία ήταν ο καταδικασμένος για φόνο Johann Trnka, στις 24 Μαΐου του 1950. Το 1968 η θανατική ποινή καταργήθηκε επίσημα για όλα τα εγκλήματα.
7. Κύπρος
Στην Κύπρο η θανατική ποινή καταργήθηκε επίσημα, για όλα τα εγκλήματα, στις 19 Απριλίου του 2002 και αντικαταστάθηκε με την ισόβια κάθειρξη. Η τελευταία εκτέλεση ήταν αυτή των Ζαχαρία Χαμπή, Μιχάλη Χειλετικού και Λαζαρή Δημητρίου, που είχαν καταδικαστεί για φόνο. Απαγχονίστηκαν στην Κεντρική Φυλακή της Λευκωσίας.
8. Δανία
Στην Δανία η θανατική ποινή είχε καταργηθεί από το 1930, αλλά επανήλθε σε ισχύ μεταξύ των ετών 1945 και 1950, προκειμένου να εκτελεστούν οι συνεργάτες των Ναζί. Οι εκτελέσεις αυτές, δια τυφεκισμού από εκτελεστικό απόσπασμα εθελοντών πολιτών, ήταν και οι τελευταίες στην Δανία, τον Ιούνιο του 1950. Επίσημα, η θανατική ποινή για όλα τα εγκλήματα, καταργήθηκε με νόμο την 1η Ιανουαρίου 1994.
9. Ουγγαρία
Στις 31 Μαΐου του 1988, εκτελέστηκε στην Ουγγαρία δι απαγχονισμού ο τελευταίος θανατοποινίτης για φόνο. Δυο χρόνια αργότερα, την 31η Οκτωβρίου του 1990, η θανατική ποινή καταργήθηκε επίσημα στην Ουγγαρία.
10. Ιρλανδία
Στην Ιρλανδία η θανατική ποινή καταργήθηκε με νόμο το 1990, όντας ανενεργή ήδη από το 1964. Ο τελευταίος που εκτελέστηκε στην Ιρλανδία ήταν ο Michael Manning, ο οποίος απαγχονίστηκε για φόνο το 1954.
11. Ολλανδία
Η θανατική ποινή στην Ολλανδία καταργήθηκε αρχικά το 1870, από τον Υπουργό Δικαιοσύνης Van Lilaar. Το 1878 αντικαταστάθηκε με την ισόβια κάθειρξη. Όπως συνέβη και σε άλλες χώρες, η θανατική ποινή εφαρμόστηκε εκ νέου, μεταξύ των ετών 1945 και 1952, για να τιμωρηθούν οι εγκληματίες πολέμου.
Τα τελευταία άτομα που θανατώθηκαν στην Ολλανδία, από εκτελεστικό απόσπασμα, ήταν οι Andries Jan Pieters και Artur Albrecht, τον Μάρτιο του 1952. Αμφότεροι είχαν καταδικαστεί σε θάνατο για την συμμετοχή τους στο σώμα αλλοδαπών των SS.
Σήμερα η Ολλανδία όχι μόνο έχει καταργήσει την θανατική ποινή, αλλά απαγορεύει και την έκδοση οποιουδήποτε εγκληματία σε χώρα όπου υπάρχει έστω και η ελάχιστη πιθανότητα να εκτελεστεί.
12. Νορβηγία
Η θανατική ποινή στην Νορβηγία καταργήθηκε επίσημα, με την αναθεώρηση του Νορβηγικού Συντάγματος, το 2014. Ουσιαστικά, για μεν τα ποινικά εγκλήματα είχε καταργηθεί από το 1902, ενώ για τα εγκλήματα πολέμου το 1979.
Ο τελευταίος ποινικός που εκτελέστηκε, καταδικασμένος για ληστεία και φόνο, ήταν ο Kristoffer Nilsen Grindalen, ο οποίος αποκεφαλίστηκε στο Lǿten, στις 25 Φεβρουαρίου του 1876. Μετά το τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, αρκετά άτομα, κυρίως Νoρβηγοί και Γερμανοί, εκτελέστηκαν για εγκλήματα πολέμου. Ανάμεσά τους και ο φασίστας, πρώην Υπουργός Αμύνης της Νορβηγίας, Vidkun Quisling.
13. Πολωνία
H θανατική ποινή ήταν σε ισχύ στον πολωνικό νόμο μέχρι την 1η Απριλίου του 1998, οπότε και καταργήθηκε επίσημα, αλλά οι εκτελέσεις είχαν ήδη σταματήσει από το 1989. Η τελευταία εκτέλεση στην χώρα ήταν ο απαγχονισμός, στην φυλακή Montelupich της Κρακοβίας to 1988, του Stanislaw Czabanski, για την δολοφονία μιας γυναίκας στο Tarnow.
14. Πορτογαλία
H θανατική ποινή στην Πορτογαλία εφαρμοζόταν με τον απαγχονισμό. Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, η μικρή Πορτογαλία ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που κίνησε διαδικασίες για την κατάργηση της θανατικής ποινής.
Η κατάργηση έγινε σε στάδια: το 1852 για τα πολιτικά εγκλήματα, το 1867 για όλα εκτός των στρατιωτικών και για όλα τα εγκλήματα, των στρατιωτικών συμπεριλαμβανομένων, το 1911. Επανήλθε το 1916 για τα εγκλήματα πολέμου και καταργήθηκε, εκ νέου, για όλα οριστικά το 1976. Η τελευταία εκτέλεση ποινικού στην Πορτογαλία έγινε στο Lagos το 1846, ενώ υπήρξαν και κάποιες εκτελέσεις εγκληματιών πολέμου τα χρόνια μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο.
15. Ρουμανία
Στην Ρουμανία η θανατική ποινή έπαψε να εφαρμόζεται το 1989 και καταργήθηκε οριστικά με την αναθεώρηση του Ρουμανικού Συντάγματος το 1991. Οι τελευταίοι που εκτελέστηκαν, δια τυφεκισμού από απόσπασμα, ήταν ο Nicolae και η Elena Ceaușescu, κατηγορούμενοι για «γενοκτονία» και συγκεκριμένα για τον θάνατο πάνω από 70.000 ανθρώπων, τα Χριστούγεννα του 1989.
16. Ισπανία
Το 1978 η αναθεώρηση του Ισπανικού Συντάγματος καταργεί την θανατική ποινή για τα ποινικά εγκλήματα. Η αναθεώρηση του 1995 επεκτείνει την κατάργηση και στα εγκλήματα πολέμου. Οι τελευταίες εκτελέσεις που έγιναν στην Ισπανία ήταν στις 27 Σεπτεμβρίου του 1975, όταν εκτελέστηκαν πέντε μέλη του Αυτονομιστικού Κινήματος των Βάσκων και του Επαναστατικού Αντιφασιστικού Πατριωτικού Μετώπου.
Οι καταδικασμένοι, μετά από μια δίκη-παρωδία, ήταν περισσότεροι, αλλά ο δικτάτορας Franco έδωσε χάρη σε κάποιους από αυτούς, μεταξύ των οποίων ήταν και μια έγγυος γυναίκα. Ενώ μέχρι τότε η θανατική ποινή στην Ισπανία εφαρμοζόταν με την μέθοδο του κολάρου στραγγαλισμού (garotte) –με αυτήν είχαν θανατωθεί το 1974 ο αναρχικός Salvador Puig Antich στην Βαρκελώνη και ο δημοκράτης Heinz Chez στην Ταραγώνα- η κοινή γνώμη είχε αντιδράσει πολύ έντονα και οι πέντε αγωνιστές εκτελέστηκαν δια τυφεκισμού, από απόσπασμα.
17. Σουηδία
Στην Σουηδία η θανατική ποινή είχε εφαρμογή μέχρι το 1910. Επίσημα, για όλα τα ποινικά εγκλήματα, καταργήθηκε στις 30 Ιουνίου του 1921 και η κατάργηση επεκτάθηκε και στα εγκλήματα πολέμου την 1η Ιανουαρίου του 1973. Το Σουηδικό Σύνταγμα απαγορεύει ρητά επίσης τις σωματικές ποινές και τον βασανισμό.
Ο τελευταίος που εκτελέστηκε στην Σουηδία ήταν ο Johan Alfred Ander, καταδικασμένος για ληστεία και φόνο, στις 23 Νοεμβρίου του 1910. Αποκεφαλίστηκε στην λαιμητόμο κι αυτή ήταν η πρώτη –και τελευταία- φορά που η Σουηδία χρησιμοποίησε γκιλοτίνα για να εκτελέσει μια θανατική ποινή.
18. Ελβετία
Στην Ελβετία η θανατική ποινή για μεν τα στην ποινική νομοθεσία εμπίπτοντα εγκλήματα έχει καταργηθεί από το 1942, για δε τα στρατιωτικά από το 1992. Το τελευταίο άτομο που εκτελέστηκε στην Ελβετία ήταν ο Hans Vollenweider, καταδικασμένος για τρεις φόνους, που αποκεφαλίστηκε στην γκιλοτίνα στην φυλακή του Sarnen, στις 18 Οκτωβρίου του 1940.19. Βουλγαρία
Η θανατική ποινή στην Βουλγαρία καταργήθηκε στις 12 Δεκεμβρίου του 1998, με την τελευταία εκτέλεση, από απόσπασμα δια τυφεκισμού, να έχει λάβει χώρα στις 4 Νοεμβρίου του 1989. Επίσημα καταργήθηκε την 1η Οκτωβρίου του 1999.
20. Ελλάδα
Στις 25 Αυγούστου του 1972 έγινε η τελευταία εκτέλεση στην Ελλάδα. Ο ποινικός κρατούμενος Βασίλης Λυμπέρης, καταδικασμένος για τον φόνο της γυναίκας του, της πεθεράς του και των δύο του παιδιών, στήθηκε μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα σε ηλικία 27 ετών.
Οι δικτάτορες δεν είχαν περισσότερες ευαισθησίες από τις εκλεγμένες κυβερνήσεις που εφάρμοζαν την θανατική ποινή. Είχαν όμως την ανάγκη να δείξουν ένα εκδημοκρατισμένο προσωπείο, στην Ευρώπη που πίεζε.
Στην Ελλάδα, η θανατική ποινή καταργήθηκε επίσημα τον Δεκέμβριο του 1993 από την κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου (Νόμος 2172/1993, άρθρο 33, παράγραφος 1, ΦΕΚ Α΄ 207 ) και επικυρώθηκε συνταγματικά με την αναθεώρηση του Συντάγματος το 2001.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου