Μετά από αναγκαστική… εξαφάνιση ολίγων ημερών, επέστρεψα – και ζητώ συγνώμη διά την απουσία μου. Βλέπετε, “έσκασε” ο δίσκος του home server μου – μα αυτό μάλλον αποδείχθηκε θετικό.
Ενώ για πολλά- πολλά χρόνια χρησιμοποιούσα ένα αρχαίο, με τα σημερινά δεδομένα, μα πολυαγαπημένο PC με… Pentium στα 166MHz, 256MBs μνήμης και Voodoo 3500, στημένο “στο χέρι” με Gentoo (ξέρετε τι είναι δυο εβδομάδες compiling;!;), μέσα στο τελευταίο εξάμηνο βρέθηκα να το αντικαθιστώ δυο φορές. Πρώτα με έναν Pentium III που είχε πέσει στα χέρια μου και επίσης “χεράτο” Arch Linux (για να γλιτώσω τους τρελούς χρόνους compilation) και, τώρα πια, με έναν Intel Quad Core 6600 και Linux Mint. Γιατί Mint;
Ας αρχίσουμε, λοιπόν, ένα “χρηστικό” συγκριτικό βάσει των “περιπετειών” μου με το κάθε λειτουργικό. Δεν θα εμβαθύνω σε τεχνικές λεπτομέρειες, και η σύγκριση προφανώς είναι και κομματάκι άνιση αφού το καθένα έτρεχε σε διαφορετικό PC. Και όμως, όπως θα δείτε, αυτό δεν επηρεάζει το “τι κρίνω” σε αυτά. Πάμε;
Η αρχή του ταξιδιού
Έχωντας περάσει από τη μια “εύκολη” διανομή στην άλλη, τα παλιά εκείνα, πέτρινα χρόνια του Linux -όπου, για να καταλάβετε ή να θυμηθείτε, το “εύκολη εγκατάσταση” αποτελούνταν από 47 βήματα, πολλές φορές χωρίς γραφικούλια μα επιλογές από μενού κειμένου- και απογοητευτεί με όλες, αποφάσισα “να πέσω στα βαθιά”. Ένιωθα πως όλες οι άλλες διανομές απλά έκλεψαν το χρόνο μου δίνοντας μου το ρόλο πειραματόζωου. Πως δεν άξιζε να παιδευτείς μαζί τους – άσχετα με το τι έλεγαν οι φανατικοί λινουξάδες (εγώ πάντα δήλωνα “αγνωστικιστής” όσον αφορά τα λειτουργικά συστήματα – εξάλλου, όλα είναι υποδεέστερα του Workbench της Amiga! :-P )
Βλέπετε, τότε ήταν η εποχή που οι διανομές πειραματίζονταν και έκαναν τα πρώτα τους βήματα στην προσπάθεια να “απλουστεύσουν” το Linux. Να παρουσιάσουν με μενού και γραφικά επιλογές που… κρύβονταν σε αρχεία κειμένου. Το Linux, όμως, δεν είναι ένα λειτουργικό σύστημα με την έννοια του “πακέτου” των Windows και του Mac OS X: ο ίδιος ο χρήστης μπορεί να επιλέξει βασικά στοιχεία της ίδιας της δομής του. Στα Windows και στο Mac OS X επιλέγει κανείς wallpaper. Στο Linux μπορεί (και σε κάποιες διανομές πρέπει) να επιλέξει μόνος του το ίδιο το σύστημα στο οποίο πατάει το πρόγραμμα το οποίο παρουσιάζει τις wallpapers. Και το έθεσα και απλά.
Ακριβώς επειδή όμως Linux σημαίνει “επιλογές”, και αυτές οι επιλογές απλώνονταν και στα ίδια τα θεμέλια του, οι περισσότερες διανομές τότε είχαν σημαντικά χρηστικά προβλήματα. Διότι, απλά, “διανομή” θα πει “πακέτο επιλογών που έχει κάνει κάποιος από προγράμματα ελεύθερου λογισμικού μαζί με τον πυρήνα του Linux”. Άλλα προγράμματα ελεύθερου λογισμικού είχε η μια διανομή, άλλα η άλλη. Κάποια ήταν κοινά, κάποια όχι. Και αφού ο χρήστης μιας από αυτές είχε την ελευθερία να αντικαταστήσει τμήματα της, αυτή μπορεί να σταματούσε να λειτουργεί όπως έπρεπε. Να εμφάνιζε προβλήματα.
Έτσι, ενώ κάθε διανομή διατυμπάνιζε την “ελευθερία επιλογής λογισμικού”, στην πράξη ο χρήστης της, αν ήταν αυτό που λέμε “αρχάριος” ή “μέσου επιπέδου”, δεν… τολμούσε να αντικαταστήσει κάποια από τα υπάρχοντα πακέτα. Απλά πρόσθετε κάποια που έλπιζε πως δεν θα διέλυαν το σύμπαν και δούλευε με αυτά. Στο άλλο άκρο, κάποιες διανομές απαιτούσαν από το χρήστη να επιλέξει ο ίδιος τα πάντα από το μηδέν. Τα πάντα. Μόνο η διαδικασία επιλογής πακέτων διαρκούσε ώρες (φαντασθείτε να διαλέγετε ανάμεσα σε σαράντα διαφορετικά notepads, μα επεκτείνετε το όχι απλά στις εφαρμογές του λειτουργικού, μα και στο “ποιο σύστημα αναπαραγωγής ήχου προτιμάτε” – και αυτό με… παρακλάδια). Μια από αυτές ήταν το Gentoo.
Εν αρχή, το Gentoo
Η πρώτη εικόνα των δυο επιλογών μοιάζει… γελοία στον απλό χρήστη:
Θέλεις να παιδευτείς όχι για ώρες, μα για ημέρες, εβδομάδες, ακόμη και μήνες, μέχρι να “στήσεις” μόνος σου ένα εξαιρετικό από κάθε άποψη “σύστημα”, όπου το “σύστημα” συμπεριλαμβάνει λειτουργικό σύστημα και εφαρμογές; Θέλεις έναν υπολογιστή που θα “πετάει”, μα που θα σε παιδεύει λιγάκι στη συντήρηση; Ε, βάλε μια “δύσκολη” διανομή. Σαν το Gentoo.
Θέλεις να στήσεις σε τρείς-τέσσερις ωρίτσες έναν υπολογιστή που θα κάνει (σχεδόν) τα πάντα, σχετικά εύκολα, χωρίς να σε πολυσκοτίσει; Διάλεξε μια από τις “εύκολες” διανομές. Σαν το τότε Mandrake και νυν Mandriva.
Μόνο που, όπως είπαμε, η υπόσχεση της “ευκολίας” δεν ίσχυε αν ήσουν… “πειραχτήρι”. Στην πορεία, αναγκαζόσουν να μάθεις πώς να κάνεις κάτι (συνήθως, να διορθώσεις μια βλακεία σου). Να “πέσεις σε κονσόλα” – αυτό που πολλοί λένε πως είναι και η… κατάρα του Linux. Έλα μου που αυτή είναι τελικά η απόλυτη δύναμη του, μα που μόνο εμπειρικά μπορεί να το μάθει κανείς!
Έχοντας βαρεθεί να “σπάνε” οι διανομές μου, αποφάσισα να κάνω το άλμα και να στήσω το Gentoo “με το χέρι”. Σημαντική βοήθεια, το εκπληκτικό Wiki του, τα forums αλλά και το IRC channel του, με άτομα αρκετά προχωρημένων γνώσεων που όμως δεν είχαν πρόβλημα να βοηθήσουν έναν πρωτάρη. Αφού σε αυτά… κατέληγε κανείς μετά από τη χρήση άλλων διανομών (για να διορθώσει προβλήματα), με το Gentoo, όπως κατάλαβα, η λογική ήταν διαφορετική: ξεκινούσες από αυτά. Μάθαινες τι έκανες. Μάθαινες κάποια βασικά πράγματα για το πώς λειτουργεί η διανομή. Και “την έστηνες” βήμα-βήμα, με οδηγίες και με τη βοήθεια άλλων.
Προσέξτε τη σημαντική διαφορά: σε όλες μα όλες τις άλλες διανομές, και ακόμη και σήμερα, στο θεωρητικά πανεύκολο Ubuntu, τελικά, κάποια στιγμή, δεν θα αποφύγεις το “να πέσεις σε κονσόλα”. Τότε θα βρεθείς σε έναν… εξωγήινο κόσμο, να ψάχνεις βοήθεια για να σου πουν πώς να κάνεις κάποιες μηχανικές κινήσεις, που δεν θα καταλάβεις τι κάνουν, μα “θα σου λύσουν το πρόβλημα”. Στο Gentoo θα γνωρίζεις, τουλάχιστον, από μόνος σου, “πού είναι το πρόβλημα”. Και μαζί με αυτό, πού και τι να ψάξεις. Και την επόμενη φορά που θα το συναντήσεις, θα γνωρίζεις πως να το αντιμετωπίσεις – και δεν θα ξαναψάχνεις βοήθεια για τα ίδια πράγματα, που αφού δεν σε ενδιέφεραν και τόσο την προηγούμενη φορά… από το ένα αυτί μπήκαν και από το άλλο βγήκαν.
Αποτέλεσμα;
Δυο εβδομάδες… ταλαιπωρίας επάνω από έναν Pentium στα 166MHz για “να στήσω Gentoo με το χέρι”. Μετά, όμως, μπορούσα σε αυτόν να εργαστώ σε γραφικό περιβάλλον αντίστοιχο των τότε Windows, αλλά με πολύ υψηλότερη ταχύτητα και απόκριση. Ο συγκεκριμένος υπολογιστής, όπως ανέφερα στην αρχή του θέματος, λειτουργούσε και συνεχίζει να λειτουργεί άψογα, δίχως την παραμικρή επέμβαση από πλευράς μου. Και εξακολουθεί να έχει και… γρήγορο (αν και λιτό με τα σημερινά δεδομένα dekstop).
Arch Linux. Άαααχ Linux.
Με την ευκαιρία της απόκτησης ενός Pentium III, αποφάσισα να αφήσω το… γεροντάκι Pentium 166MHz να ξεκουραστεί, και να στήσω ένα γρηγορότερο από κάθε άποψη μηχάνημα ως home server. Αντί του Gentoo είπα να δοκιμάσω το Arch Linux, αφού είχε μια σημαντική διαφορά: και τα δυο “τα στήνεις με το χέρι”, μα στο Gentoo “προετοιμάζεις κάθε πακέτο” ειδικά για τον υπολογιστή σου. Φαντασθείτε το ως “αφού κατεβάσεις το Χ πρόγραμμα, πρέπει να το πακετάρεις για να τρέξει”. Πάλι και πάλι. Για κάθε κομματάκι του λειτουργικού συστήματος, για κάθε εφαρμογή.
Η διαδικασία δεν είναι δύσκολη (και “στα δύσκολα” υπάρχουν πανεύκολες, αναλυτικές οδηγίες στα προαναφερθέντα σημεία). Είναι, όμως, πολύ χρονοβόρα. Στο Arch, λοιπόν, δεν χρειάζεται αυτό το “πακετάρισμα” – άλλοι έχουν ετοιμάσει τα πακέτα για εσένα. Το τίμημα; Λίγο χαμηλότερες επιδόσεις (της τάξης του 0,01% με 5%, εμπειρικά). Ακριβώς επειδή επιλέγεις ο ίδιος, όμως, “τι θα έχει”, γλιτώνεις από όσα συνοδεύουν μια “πακεταρισμένη” διανομή – που μπορεί για εσένα να ήταν περιττά και να κατέληγαν να σου τρώνε επιδόσεις. Άρα, το Arch είναι ο καλύτερος συνδυασμός του “χεράτου” και του “αυτόματου” τρόπου, σωστά;
Όχι. Και αν με ρωτούσαν λίγους μήνες πριν ή αφού το δοκίμασα, μπορεί να απαντούσα διαφορετικά. Δυστυχώς, όμως, την περίοδο που το δοκίμασα, οι διαχειριστές του είχαν κάνει ένα λάθος στο ίδιο το… DVD εγκατάστασης του, με αποτέλεσμα να πρέπει να ξεκινήσεις την εγκατάσταση ψάχνοντας να βρεις… τι φταίει και δεν ξεκινάει. Σε forums και IRC. Διότι δεν είχε αναρτηθεί καν στο επίσημο site του πως “υπάρχει πρόβλημα”. Αν αυτό δεν είναι απαράδεκτο, αν δεν δείχνει έλλειψη σοβαρότητας, τότε τι;
Κατά τη χρήση του Arch είναι αναμενόμενο πως θα υπάρχουν και κάποια “σκαμπανεβάσματα”, όπως και σε κάθε διανομή – αλλά και σε κάθε λειτουργικό σύστημα. Σε κάποια από αυτά, ψάχνοντας λύση σε forums και wiki, κατέληγα σε links προς τη λύση του προβλήματος. Που βρισκόταν στα forums και wiki του… Gentoo!
Ο κόμπος έφτασε στο χτένι όταν τα τζιμάνια του Arch αποφάσισαν να αναβαθμίσουν τον τρόπο διαχείρισης λογισμικού ώστε να απαιτεί τη χρήση κάποιων κωδικών (κλειδί PGP του κάθε δημιουργού λογισμικού, αν θυμάμαι καλά). Καλό αυτό, έτσι; Ό,τι αυξάνει την ασφάλεια είναι καλό. Χμμμ… Περίπου. Το ίδιο το σύστημα διαχείρισης πακέτων (σκεφθείτε “add/remove” στα Windows) δεν ήταν έτοιμο για την αλλαγή, εκτός αν πρόσθετες μια νεότερη, ας πούμε “beta” έκδοση του. Όταν το έκανες αυτό, εμφάνιζαν προβλήματα παλαιότερα πακέτα που εξαρτώνταν από αυτήν. Κάποια στιγμή βρέθηκα σε ένα infinite loop, να προσπαθώ με το σύστημα διαχείρισης πακέτων (το pacman, για τους γνώστες) να αναβαθμίσω μια εφαρμογή, και αυτή να μου λέει “πρέπει να αναβαθμίσεις το pacman”. Να πηγαίνω να αναβαθμίσω το pacman και να μου λέει “πρέπει να αναβαθμίσεις την εφαρμογή που σε έστειλε εδώ”.
Ναι, υπήρχε λύση. Ναι, τη βρήκα. Ναι, δεν ήταν δύσκολη. Μου άφησε, όμως, μια άσχημη γεύση “κάνουμε ό,τι να’ναι, σαν μια παρέα από μαϊμούδες που η καθεμία κάνει ό,τι της τη βιδώσει, και κάποιοι καημένοι πακετάρουν τις βλακείες μας όπως-όπως σε εγκαταστάσιμη μορφή για να σε δούμε να παιδεύεσαι”. Ναι, μάλλον ακριβώς αυτή τη γεύση μου άφησε.
Και έτσι Mint, ε; Και όχι Ubuntu; Προδότη…
Ε, και μετά τα παραπάνω, η επιλογή ήταν η επιστροφή στο “δύσκολο” Gentoo ή μια νέα προσπάθεια δοκιμής μιας εύκολης διανομής. Στο laptop της συζύγου έχω στήσει μια παλιά έκδοση του Ubuntu, με το οποίο έχω “ψιλο-παίξει” και εγώ (και με αρκετές συμβουλές από τον Κωσταντίνο του OSarena). Μόνο που, αφού είχα αμελήσει να το αναβαθμίσω, έχει φτάσει πια στο σημείο που… δεν το βλέπω να αναβαθμίζεται. Και είχε από την αρχή κάποια “κουσουράκια”. Και δεν μου αρέσει και η κατεύθυνση προς την οποία οδεύει το desktop της δημιουργού του, Canonical. Έτσι, επέλεξα το “εναλλακτικό” Mint.
Το Mint ήταν αρχικά “μια εναλλακτική του Ubuntu” με κάποιες ανούσιες διαφορές: κάποια wallpapers, κάποια εικονοδιάκια, ένα-δυο αλλαγμένα μενουδάκια. Σήμερα έχει αρκετά διαφορετικό και ολοδικό της “πρόσωπο”, ενώ ο δημιουργός της προσπαθεί να φτιάξει και ένα νέο, ιδανικό περιβάλλον εργασίας. Αυτό θα συνδυάζει αυτά που μας αρέσουν στα κλασσικά desktops (μπάρα με ενεργές εφαρμογές, “αρχικό μενού”, ρολογάκι στη γωνία) με τις θετικές προσθήκες των σύγχρονων (καλαίσθητες ειδοποιήσεις, ενσωμάτωση “social” -facebook, twitter κ.λπ.- στο ίδιο το desktop, τρισδιάστατα εφέ κ.λπ.).
Όντας “αδελφάκι του Ubuntu” διατηρεί την ευχρηστία που χαρακτηρίζει και εκείνο, μοιάζοντας ουσιαστικά με… Ας πούμε με το πώς θα ήταν το Ubuntu σήμερα αν η Canonical δεν είχε προσπαθήσει να το κάνει πιο φιλικό προς… smartphones και tablets, από την έκδοση 8 και έπειτα. Αν ήταν ένα σύγχρονο desktop για υπολογιστές, με έμφαση στο υπολογιστές.
Όλως περιέργως, παρά το ότι τρέχει σε τραγικά πιο δυνατό hardware, το Mint σε απόκριση είναι πιο αργό από τον… Pentium 166MHz με το Gentoo. Για αυτό φταίνε πολλοί παράγοντες, μα περισσότερο από όλα, το ότι είναι και αυτό φορτωμένο με αρκετά “περιττά” και δεν είναι και βελτιστοποιημένο ειδικά για το hardware στο οποίο τρέχει. Πάραυτα, το σημαντικότερο μειονέκτημα του είναι άλλο. Ίσως είναι ανύπαρκτο. Μάλλον βρίσκεται στη φαντασία μου, είναι ιδέα μου, μα… θα σας το πώ.
Φοβάμαι για το τι θα γίνει όταν “σπάσει”.
Το Mint μου φάνηκε ευκολότερο στο αρχικό “στήσιμο” από κάθε άλλη διανομή – ναι, και από το Ubuntu. Μέσα σε τρείς μέρες, τις μέρες που… έλλειψα και από εδώ, το έστησα όχι μόνο ως desktop, μα και ως server. Και επειδή είμαι τρελός, έχω στήσει και Apache 2 και WordPress για να κάνω σε αυτόν τα πειράματα μου όσον αφορά στη σχεδίαση sites, Samba server που μοιράζει αρχεία σε όλες τις συσκευές του σπιτιού (άλλοι υπολογιστές, κονσόλες, smartphones), Squid proxy server μπας και κερδίσω λίγη ταχύτητα από τη χάλια σύνδεση μου… Όλα εύκολα, γρήγορα, με ελάχιστο παίδεμα.
Και εδώ είναι το πρόβλημα: απορώ για το πώς έγινε αυτό, για πρώτη φορά στη ζωή μου, με ένα λειτουργικό σύστημα. Θεωρώ πως είναι αδύνατον να συνεχίσει έτσι η κατάσταση – η μέχρι τώρα εμπειρία μου, εδώ και… εικοσιπέντε χρόνια μπροστά σε υπολογιστές, μου έχει δείξει πως κα-νε-να λειτουργικό σύστημα δεν γίνεται να λειτουργεί έτσι. Έκανα κινήσεις που θα έπρεπε να το “σπάσουν” και… δεν. Δεν χρειάστηκε καν να… Να παλέψω για να λειτουργήσουν σωστά οι δυο οθόνες μου παράλληλα, ως ένα dekstop! Να “δει” την κάρτα ήχου!
Συμπέρασμα;
Αν θέλει κανείς μια εύκολη διανομή, σήμερα νομίζω πως το Mint είναι μονόδρομος. Κρατάω, όμως, κάποιες επιφυλάξεις διότι… παραφαίνεται τέλειο για να είναι αληθινό (ναι, αλήθεια, πρώτη φορά έχω εντυπωσιαστεί τόσο με λειτουργικό σύστημα)! Κάπου θα το βρω το κουσούρι του! Και τότε…
Τότε θα γυρίσω στα αγαπημένα μου δύσκολα – που θα με παιδέψουν, μα “θα τρέχουν και καλύτερα”. Στο Gentoo. Οι πιο θαρραλέοι, και όσοι έχουν το πλεονέκτημα να μπορούν να επενδύσουν εύκολα σε αυτό το χρόνο τους, ας μεταπηδήσουν απευθείας σε αυτό.
Και οι πραγματικά τρελοί, ας κάνουν το επόμενο βήμα, και ας στήσουν τα πάντα “με το χέρι” από τον ίδιο τον source code τους. Όσοι το κάνουν στον πλανήτη, να σηκώσουν το χέρι τους… Πέντε… Έξι… Μπράβο παιδιά! Επτά…
ΠΗΓΗ
Ενώ για πολλά- πολλά χρόνια χρησιμοποιούσα ένα αρχαίο, με τα σημερινά δεδομένα, μα πολυαγαπημένο PC με… Pentium στα 166MHz, 256MBs μνήμης και Voodoo 3500, στημένο “στο χέρι” με Gentoo (ξέρετε τι είναι δυο εβδομάδες compiling;!;), μέσα στο τελευταίο εξάμηνο βρέθηκα να το αντικαθιστώ δυο φορές. Πρώτα με έναν Pentium III που είχε πέσει στα χέρια μου και επίσης “χεράτο” Arch Linux (για να γλιτώσω τους τρελούς χρόνους compilation) και, τώρα πια, με έναν Intel Quad Core 6600 και Linux Mint. Γιατί Mint;
Ας αρχίσουμε, λοιπόν, ένα “χρηστικό” συγκριτικό βάσει των “περιπετειών” μου με το κάθε λειτουργικό. Δεν θα εμβαθύνω σε τεχνικές λεπτομέρειες, και η σύγκριση προφανώς είναι και κομματάκι άνιση αφού το καθένα έτρεχε σε διαφορετικό PC. Και όμως, όπως θα δείτε, αυτό δεν επηρεάζει το “τι κρίνω” σε αυτά. Πάμε;
Ody's thoughts
Να σημειώσω πως η εμπειρίες μου στο Linux ξεκίνησαν πολύ-πολύ νωρίτερα από τις διανομές που περιγράφω – από τα αρχαία χρόνια που δεν υπήρχε η Fedora και όλοι έριχναν κατάρες στο RPM hell της καθημερινότητας τους. Ναι, ούτε Ubuntu είχαμε τότενες… :-D
Η αρχή του ταξιδιού
Έχωντας περάσει από τη μια “εύκολη” διανομή στην άλλη, τα παλιά εκείνα, πέτρινα χρόνια του Linux -όπου, για να καταλάβετε ή να θυμηθείτε, το “εύκολη εγκατάσταση” αποτελούνταν από 47 βήματα, πολλές φορές χωρίς γραφικούλια μα επιλογές από μενού κειμένου- και απογοητευτεί με όλες, αποφάσισα “να πέσω στα βαθιά”. Ένιωθα πως όλες οι άλλες διανομές απλά έκλεψαν το χρόνο μου δίνοντας μου το ρόλο πειραματόζωου. Πως δεν άξιζε να παιδευτείς μαζί τους – άσχετα με το τι έλεγαν οι φανατικοί λινουξάδες (εγώ πάντα δήλωνα “αγνωστικιστής” όσον αφορά τα λειτουργικά συστήματα – εξάλλου, όλα είναι υποδεέστερα του Workbench της Amiga! :-P )
Βλέπετε, τότε ήταν η εποχή που οι διανομές πειραματίζονταν και έκαναν τα πρώτα τους βήματα στην προσπάθεια να “απλουστεύσουν” το Linux. Να παρουσιάσουν με μενού και γραφικά επιλογές που… κρύβονταν σε αρχεία κειμένου. Το Linux, όμως, δεν είναι ένα λειτουργικό σύστημα με την έννοια του “πακέτου” των Windows και του Mac OS X: ο ίδιος ο χρήστης μπορεί να επιλέξει βασικά στοιχεία της ίδιας της δομής του. Στα Windows και στο Mac OS X επιλέγει κανείς wallpaper. Στο Linux μπορεί (και σε κάποιες διανομές πρέπει) να επιλέξει μόνος του το ίδιο το σύστημα στο οποίο πατάει το πρόγραμμα το οποίο παρουσιάζει τις wallpapers. Και το έθεσα και απλά.
Ακριβώς επειδή όμως Linux σημαίνει “επιλογές”, και αυτές οι επιλογές απλώνονταν και στα ίδια τα θεμέλια του, οι περισσότερες διανομές τότε είχαν σημαντικά χρηστικά προβλήματα. Διότι, απλά, “διανομή” θα πει “πακέτο επιλογών που έχει κάνει κάποιος από προγράμματα ελεύθερου λογισμικού μαζί με τον πυρήνα του Linux”. Άλλα προγράμματα ελεύθερου λογισμικού είχε η μια διανομή, άλλα η άλλη. Κάποια ήταν κοινά, κάποια όχι. Και αφού ο χρήστης μιας από αυτές είχε την ελευθερία να αντικαταστήσει τμήματα της, αυτή μπορεί να σταματούσε να λειτουργεί όπως έπρεπε. Να εμφάνιζε προβλήματα.
Έτσι, ενώ κάθε διανομή διατυμπάνιζε την “ελευθερία επιλογής λογισμικού”, στην πράξη ο χρήστης της, αν ήταν αυτό που λέμε “αρχάριος” ή “μέσου επιπέδου”, δεν… τολμούσε να αντικαταστήσει κάποια από τα υπάρχοντα πακέτα. Απλά πρόσθετε κάποια που έλπιζε πως δεν θα διέλυαν το σύμπαν και δούλευε με αυτά. Στο άλλο άκρο, κάποιες διανομές απαιτούσαν από το χρήστη να επιλέξει ο ίδιος τα πάντα από το μηδέν. Τα πάντα. Μόνο η διαδικασία επιλογής πακέτων διαρκούσε ώρες (φαντασθείτε να διαλέγετε ανάμεσα σε σαράντα διαφορετικά notepads, μα επεκτείνετε το όχι απλά στις εφαρμογές του λειτουργικού, μα και στο “ποιο σύστημα αναπαραγωγής ήχου προτιμάτε” – και αυτό με… παρακλάδια). Μια από αυτές ήταν το Gentoo.
Εν αρχή, το Gentoo
Η πρώτη εικόνα των δυο επιλογών μοιάζει… γελοία στον απλό χρήστη:
Θέλεις να παιδευτείς όχι για ώρες, μα για ημέρες, εβδομάδες, ακόμη και μήνες, μέχρι να “στήσεις” μόνος σου ένα εξαιρετικό από κάθε άποψη “σύστημα”, όπου το “σύστημα” συμπεριλαμβάνει λειτουργικό σύστημα και εφαρμογές; Θέλεις έναν υπολογιστή που θα “πετάει”, μα που θα σε παιδεύει λιγάκι στη συντήρηση; Ε, βάλε μια “δύσκολη” διανομή. Σαν το Gentoo.
Θέλεις να στήσεις σε τρείς-τέσσερις ωρίτσες έναν υπολογιστή που θα κάνει (σχεδόν) τα πάντα, σχετικά εύκολα, χωρίς να σε πολυσκοτίσει; Διάλεξε μια από τις “εύκολες” διανομές. Σαν το τότε Mandrake και νυν Mandriva.
Μόνο που, όπως είπαμε, η υπόσχεση της “ευκολίας” δεν ίσχυε αν ήσουν… “πειραχτήρι”. Στην πορεία, αναγκαζόσουν να μάθεις πώς να κάνεις κάτι (συνήθως, να διορθώσεις μια βλακεία σου). Να “πέσεις σε κονσόλα” – αυτό που πολλοί λένε πως είναι και η… κατάρα του Linux. Έλα μου που αυτή είναι τελικά η απόλυτη δύναμη του, μα που μόνο εμπειρικά μπορεί να το μάθει κανείς!
Έχοντας βαρεθεί να “σπάνε” οι διανομές μου, αποφάσισα να κάνω το άλμα και να στήσω το Gentoo “με το χέρι”. Σημαντική βοήθεια, το εκπληκτικό Wiki του, τα forums αλλά και το IRC channel του, με άτομα αρκετά προχωρημένων γνώσεων που όμως δεν είχαν πρόβλημα να βοηθήσουν έναν πρωτάρη. Αφού σε αυτά… κατέληγε κανείς μετά από τη χρήση άλλων διανομών (για να διορθώσει προβλήματα), με το Gentoo, όπως κατάλαβα, η λογική ήταν διαφορετική: ξεκινούσες από αυτά. Μάθαινες τι έκανες. Μάθαινες κάποια βασικά πράγματα για το πώς λειτουργεί η διανομή. Και “την έστηνες” βήμα-βήμα, με οδηγίες και με τη βοήθεια άλλων.
Προσέξτε τη σημαντική διαφορά: σε όλες μα όλες τις άλλες διανομές, και ακόμη και σήμερα, στο θεωρητικά πανεύκολο Ubuntu, τελικά, κάποια στιγμή, δεν θα αποφύγεις το “να πέσεις σε κονσόλα”. Τότε θα βρεθείς σε έναν… εξωγήινο κόσμο, να ψάχνεις βοήθεια για να σου πουν πώς να κάνεις κάποιες μηχανικές κινήσεις, που δεν θα καταλάβεις τι κάνουν, μα “θα σου λύσουν το πρόβλημα”. Στο Gentoo θα γνωρίζεις, τουλάχιστον, από μόνος σου, “πού είναι το πρόβλημα”. Και μαζί με αυτό, πού και τι να ψάξεις. Και την επόμενη φορά που θα το συναντήσεις, θα γνωρίζεις πως να το αντιμετωπίσεις – και δεν θα ξαναψάχνεις βοήθεια για τα ίδια πράγματα, που αφού δεν σε ενδιέφεραν και τόσο την προηγούμενη φορά… από το ένα αυτί μπήκαν και από το άλλο βγήκαν.
Αποτέλεσμα;
Δυο εβδομάδες… ταλαιπωρίας επάνω από έναν Pentium στα 166MHz για “να στήσω Gentoo με το χέρι”. Μετά, όμως, μπορούσα σε αυτόν να εργαστώ σε γραφικό περιβάλλον αντίστοιχο των τότε Windows, αλλά με πολύ υψηλότερη ταχύτητα και απόκριση. Ο συγκεκριμένος υπολογιστής, όπως ανέφερα στην αρχή του θέματος, λειτουργούσε και συνεχίζει να λειτουργεί άψογα, δίχως την παραμικρή επέμβαση από πλευράς μου. Και εξακολουθεί να έχει και… γρήγορο (αν και λιτό με τα σημερινά δεδομένα dekstop).
Arch Linux. Άαααχ Linux.
Με την ευκαιρία της απόκτησης ενός Pentium III, αποφάσισα να αφήσω το… γεροντάκι Pentium 166MHz να ξεκουραστεί, και να στήσω ένα γρηγορότερο από κάθε άποψη μηχάνημα ως home server. Αντί του Gentoo είπα να δοκιμάσω το Arch Linux, αφού είχε μια σημαντική διαφορά: και τα δυο “τα στήνεις με το χέρι”, μα στο Gentoo “προετοιμάζεις κάθε πακέτο” ειδικά για τον υπολογιστή σου. Φαντασθείτε το ως “αφού κατεβάσεις το Χ πρόγραμμα, πρέπει να το πακετάρεις για να τρέξει”. Πάλι και πάλι. Για κάθε κομματάκι του λειτουργικού συστήματος, για κάθε εφαρμογή.
Η διαδικασία δεν είναι δύσκολη (και “στα δύσκολα” υπάρχουν πανεύκολες, αναλυτικές οδηγίες στα προαναφερθέντα σημεία). Είναι, όμως, πολύ χρονοβόρα. Στο Arch, λοιπόν, δεν χρειάζεται αυτό το “πακετάρισμα” – άλλοι έχουν ετοιμάσει τα πακέτα για εσένα. Το τίμημα; Λίγο χαμηλότερες επιδόσεις (της τάξης του 0,01% με 5%, εμπειρικά). Ακριβώς επειδή επιλέγεις ο ίδιος, όμως, “τι θα έχει”, γλιτώνεις από όσα συνοδεύουν μια “πακεταρισμένη” διανομή – που μπορεί για εσένα να ήταν περιττά και να κατέληγαν να σου τρώνε επιδόσεις. Άρα, το Arch είναι ο καλύτερος συνδυασμός του “χεράτου” και του “αυτόματου” τρόπου, σωστά;
Όχι. Και αν με ρωτούσαν λίγους μήνες πριν ή αφού το δοκίμασα, μπορεί να απαντούσα διαφορετικά. Δυστυχώς, όμως, την περίοδο που το δοκίμασα, οι διαχειριστές του είχαν κάνει ένα λάθος στο ίδιο το… DVD εγκατάστασης του, με αποτέλεσμα να πρέπει να ξεκινήσεις την εγκατάσταση ψάχνοντας να βρεις… τι φταίει και δεν ξεκινάει. Σε forums και IRC. Διότι δεν είχε αναρτηθεί καν στο επίσημο site του πως “υπάρχει πρόβλημα”. Αν αυτό δεν είναι απαράδεκτο, αν δεν δείχνει έλλειψη σοβαρότητας, τότε τι;
Κατά τη χρήση του Arch είναι αναμενόμενο πως θα υπάρχουν και κάποια “σκαμπανεβάσματα”, όπως και σε κάθε διανομή – αλλά και σε κάθε λειτουργικό σύστημα. Σε κάποια από αυτά, ψάχνοντας λύση σε forums και wiki, κατέληγα σε links προς τη λύση του προβλήματος. Που βρισκόταν στα forums και wiki του… Gentoo!
Ody's thoughts
Ρε φίλε, γιατί με απογοητεύεις έτσι; Δεν αλλάζετε και το όνομα σε Gentoo Wannabes; Εξάλλου, και στο Gentoo υπάρχει τρόπος να προσθέτει κανείς “προ-πακεταρισμένες” εφαρμογές – απλά εκεί είναι “εναλλακτική λύση” ενώ εσένα “ιδεολογία”, για αυτό και σε προτίμησα. Λάθος, ε; Να πάρει…
Ο κόμπος έφτασε στο χτένι όταν τα τζιμάνια του Arch αποφάσισαν να αναβαθμίσουν τον τρόπο διαχείρισης λογισμικού ώστε να απαιτεί τη χρήση κάποιων κωδικών (κλειδί PGP του κάθε δημιουργού λογισμικού, αν θυμάμαι καλά). Καλό αυτό, έτσι; Ό,τι αυξάνει την ασφάλεια είναι καλό. Χμμμ… Περίπου. Το ίδιο το σύστημα διαχείρισης πακέτων (σκεφθείτε “add/remove” στα Windows) δεν ήταν έτοιμο για την αλλαγή, εκτός αν πρόσθετες μια νεότερη, ας πούμε “beta” έκδοση του. Όταν το έκανες αυτό, εμφάνιζαν προβλήματα παλαιότερα πακέτα που εξαρτώνταν από αυτήν. Κάποια στιγμή βρέθηκα σε ένα infinite loop, να προσπαθώ με το σύστημα διαχείρισης πακέτων (το pacman, για τους γνώστες) να αναβαθμίσω μια εφαρμογή, και αυτή να μου λέει “πρέπει να αναβαθμίσεις το pacman”. Να πηγαίνω να αναβαθμίσω το pacman και να μου λέει “πρέπει να αναβαθμίσεις την εφαρμογή που σε έστειλε εδώ”.
Ναι, υπήρχε λύση. Ναι, τη βρήκα. Ναι, δεν ήταν δύσκολη. Μου άφησε, όμως, μια άσχημη γεύση “κάνουμε ό,τι να’ναι, σαν μια παρέα από μαϊμούδες που η καθεμία κάνει ό,τι της τη βιδώσει, και κάποιοι καημένοι πακετάρουν τις βλακείες μας όπως-όπως σε εγκαταστάσιμη μορφή για να σε δούμε να παιδεύεσαι”. Ναι, μάλλον ακριβώς αυτή τη γεύση μου άφησε.
Και έτσι Mint, ε; Και όχι Ubuntu; Προδότη…
Ε, και μετά τα παραπάνω, η επιλογή ήταν η επιστροφή στο “δύσκολο” Gentoo ή μια νέα προσπάθεια δοκιμής μιας εύκολης διανομής. Στο laptop της συζύγου έχω στήσει μια παλιά έκδοση του Ubuntu, με το οποίο έχω “ψιλο-παίξει” και εγώ (και με αρκετές συμβουλές από τον Κωσταντίνο του OSarena). Μόνο που, αφού είχα αμελήσει να το αναβαθμίσω, έχει φτάσει πια στο σημείο που… δεν το βλέπω να αναβαθμίζεται. Και είχε από την αρχή κάποια “κουσουράκια”. Και δεν μου αρέσει και η κατεύθυνση προς την οποία οδεύει το desktop της δημιουργού του, Canonical. Έτσι, επέλεξα το “εναλλακτικό” Mint.
Το Mint ήταν αρχικά “μια εναλλακτική του Ubuntu” με κάποιες ανούσιες διαφορές: κάποια wallpapers, κάποια εικονοδιάκια, ένα-δυο αλλαγμένα μενουδάκια. Σήμερα έχει αρκετά διαφορετικό και ολοδικό της “πρόσωπο”, ενώ ο δημιουργός της προσπαθεί να φτιάξει και ένα νέο, ιδανικό περιβάλλον εργασίας. Αυτό θα συνδυάζει αυτά που μας αρέσουν στα κλασσικά desktops (μπάρα με ενεργές εφαρμογές, “αρχικό μενού”, ρολογάκι στη γωνία) με τις θετικές προσθήκες των σύγχρονων (καλαίσθητες ειδοποιήσεις, ενσωμάτωση “social” -facebook, twitter κ.λπ.- στο ίδιο το desktop, τρισδιάστατα εφέ κ.λπ.).
Όντας “αδελφάκι του Ubuntu” διατηρεί την ευχρηστία που χαρακτηρίζει και εκείνο, μοιάζοντας ουσιαστικά με… Ας πούμε με το πώς θα ήταν το Ubuntu σήμερα αν η Canonical δεν είχε προσπαθήσει να το κάνει πιο φιλικό προς… smartphones και tablets, από την έκδοση 8 και έπειτα. Αν ήταν ένα σύγχρονο desktop για υπολογιστές, με έμφαση στο υπολογιστές.
Όλως περιέργως, παρά το ότι τρέχει σε τραγικά πιο δυνατό hardware, το Mint σε απόκριση είναι πιο αργό από τον… Pentium 166MHz με το Gentoo. Για αυτό φταίνε πολλοί παράγοντες, μα περισσότερο από όλα, το ότι είναι και αυτό φορτωμένο με αρκετά “περιττά” και δεν είναι και βελτιστοποιημένο ειδικά για το hardware στο οποίο τρέχει. Πάραυτα, το σημαντικότερο μειονέκτημα του είναι άλλο. Ίσως είναι ανύπαρκτο. Μάλλον βρίσκεται στη φαντασία μου, είναι ιδέα μου, μα… θα σας το πώ.
Φοβάμαι για το τι θα γίνει όταν “σπάσει”.
Το Mint μου φάνηκε ευκολότερο στο αρχικό “στήσιμο” από κάθε άλλη διανομή – ναι, και από το Ubuntu. Μέσα σε τρείς μέρες, τις μέρες που… έλλειψα και από εδώ, το έστησα όχι μόνο ως desktop, μα και ως server. Και επειδή είμαι τρελός, έχω στήσει και Apache 2 και WordPress για να κάνω σε αυτόν τα πειράματα μου όσον αφορά στη σχεδίαση sites, Samba server που μοιράζει αρχεία σε όλες τις συσκευές του σπιτιού (άλλοι υπολογιστές, κονσόλες, smartphones), Squid proxy server μπας και κερδίσω λίγη ταχύτητα από τη χάλια σύνδεση μου… Όλα εύκολα, γρήγορα, με ελάχιστο παίδεμα.
Και εδώ είναι το πρόβλημα: απορώ για το πώς έγινε αυτό, για πρώτη φορά στη ζωή μου, με ένα λειτουργικό σύστημα. Θεωρώ πως είναι αδύνατον να συνεχίσει έτσι η κατάσταση – η μέχρι τώρα εμπειρία μου, εδώ και… εικοσιπέντε χρόνια μπροστά σε υπολογιστές, μου έχει δείξει πως κα-νε-να λειτουργικό σύστημα δεν γίνεται να λειτουργεί έτσι. Έκανα κινήσεις που θα έπρεπε να το “σπάσουν” και… δεν. Δεν χρειάστηκε καν να… Να παλέψω για να λειτουργήσουν σωστά οι δυο οθόνες μου παράλληλα, ως ένα dekstop! Να “δει” την κάρτα ήχου!
Συμπέρασμα;
Αν θέλει κανείς μια εύκολη διανομή, σήμερα νομίζω πως το Mint είναι μονόδρομος. Κρατάω, όμως, κάποιες επιφυλάξεις διότι… παραφαίνεται τέλειο για να είναι αληθινό (ναι, αλήθεια, πρώτη φορά έχω εντυπωσιαστεί τόσο με λειτουργικό σύστημα)! Κάπου θα το βρω το κουσούρι του! Και τότε…
Τότε θα γυρίσω στα αγαπημένα μου δύσκολα – που θα με παιδέψουν, μα “θα τρέχουν και καλύτερα”. Στο Gentoo. Οι πιο θαρραλέοι, και όσοι έχουν το πλεονέκτημα να μπορούν να επενδύσουν εύκολα σε αυτό το χρόνο τους, ας μεταπηδήσουν απευθείας σε αυτό.
Και οι πραγματικά τρελοί, ας κάνουν το επόμενο βήμα, και ας στήσουν τα πάντα “με το χέρι” από τον ίδιο τον source code τους. Όσοι το κάνουν στον πλανήτη, να σηκώσουν το χέρι τους… Πέντε… Έξι… Μπράβο παιδιά! Επτά…
Info
Όπως και να έχει, το οφείλετε στον εαυτό σας να δοκιμάσετε μια διανομή Linux – το “ποιά” είναι δική σας υπόθεση (η… “ελευθερία επιλογών” που λέγαμε). Αν, πάντως, κάποια από αυτές που σας περιέγραψα σας φάνηκε ενδιαφέρουσα, θα τις βρείτε στα επίσημα site τους. Του Gentoo βρίσκεται εδώ, του Mint κάπου εδώ πιο πέρα. (…μα το Arch;!;! Σίγουρα;!;)
ΠΗΓΗ
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου