Στην αρχαία ελληνική γλώσσα η λέξη πανικός προέρχεται από το θεό Πάνα και σημαίνει τον αδικαιολόγητο και παράλογο φόβο. Στον σύγχρονο κόσμο του 21ου αιώνα οι κρίσεις πανικού όπως και η εξοικείωσή μας με την έννοιά τους και τη συμπτωματολογία τους έχουν αποκτήσει τρομακτική εξάπλωση. Περισσότερο από κάθε άλλη ψυχική διαταραχή, η διαταραχή του πανικού σχετίζεται με την εποχή μας.Η διαταραχή πανικού ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές. Η κρίση πανικού είναι το μεμονωμένο επεισόδιο διάρκειας κατά μέσο όρο 10 λεπτών, με συνηθέστερα σωματικά συμπτώματα την ταχυκαρδία ή αίσθηση παλμών, εφίδρωση, έντονο τρόμο, αίσθηση πνιγμού, δυσφορία ή πλάκωμα στο στήθος, ρίγη, μουδιάσματα, ναυτία, ζάλη ή τάση για λιποθυμία. Μαζί με τα σωματικά συμπτώματα συχνά υπάρχει και η αίσθηση απώλειας επαφής με την πραγματικότητα ή τον εαυτό, φόβος απώλειας ελέγχου, φόβος ότι το άτομο μπορεί να χάσει το μυαλό του ή ακόμα και να πεθάνει. Η διάγνωση της διαταραχής πανικού γίνεται όταν αυτά τα επεισόδια πανικού που περιγράψαμε συμβαίνουν κατ? επανάληψη και χωρίς κάποια εμφανή εξωτερική απειλή. Η αγοραφοβία πολλές φορές συνοδεύει τη διαταραχή πανικού, καθώς συνδέεται με το φόβο μιας καινούριας κρίσης.
Πολύ κοινή εμπειρία ανάμεσα στους πάσχοντες από κρίσεις πανικού είναι η αίσθηση ότι πρέπει να έχουν πάθει κάποιο εγκεφαλικό ή καρδιακό επεισόδιο, μη μπορώντας να εξηγήσουν αλλιώς την ένταση των σωματικών συμπτωμάτων. Επισκέψεις σε γιατρούς και νοσοκομεία τους οδηγούν σταδιακά στην αποδοχή ότι δεν υπάρχει κάποια σωματική δυσλειτουργία και ότι τα συμπτώματα έχουν ψυχολογική φύση. Αυτή η διαδικασία αποδοχής είναι αρκετά δύσκολη κυρίως επειδή οι κρίσεις πανικού «χτυπάνε» οποιαδήποτε στιγμή, ανεξάρτητα από το αν υπάρχει μία αγχογόνος κατάσταση στη ζωή του πάσχοντος ή όχι.
Υπάρχουν λοιπόν δύο πολύ ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στις κρίσεις πανικού: Το ένα είναι το «ακατανόητο». Η νοηματοδότηση του «γιατί μου συμβαίνει αυτό το πράγμα» είναι πολύ δύσκολη διαδικασία και σε πρώτη ανάγνωση η προσβολή από τον πανικό είναι παντελώς ακατανόητη από το άτομο. Πολλές φορές οι πάσχοντες διερωτώνται: «Αφού πάντα ήμουν πολύ δυνατός, ή πολύ κοινωνικός, ή πολύ ριψοκίνδυνος, πώς μου συμβαίνει κάτι τέτοιο;» Αναζητούν μια λογική εξήγηση με βάση τον ήδη υπάρχοντα τρόπο σκέψης που έχουν στη ζωή τους.
Το δεύτερο είναι το «άρρητο». Πολλές φορές οι πάσχοντες δυσκολεύονται να περιγράψουν με λόγια την εμπειρία τους. Είναι πέρα από αυτό που μπορεί να ειπωθεί, να περιγραφεί, να δοθεί στον άλλο με έναν τρόπο που να καταλάβει πώς είναι να περνάς αυτή την εμπειρία. «Δε μπορείς να το καταλάβεις αν δεν το ζήσεις». Η ένταση και η μοναδικότητα της εμπειρίας εντείνει και την αίσθηση της μοναξιάς. «Κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να καταλάβει τι περνάω και θα καταλήξω να είμαι μόνος/η μου». Όσο περισσότερο οι κρίσεις πανικού αρχίζουν να προκαλούν το φόβο της απρόσμενης εμφάνισής τους, τόσο μεγαλύτερο χώρο καταλαμβάνουν στη ζωή του πάσχοντος. Εκτός από τη συνεχή παρουσία του συναισθήματος του φόβου, υπάρχει έκπτωση και στη λειτουργικότητα του ατόμου, καθώς σε πολλές περιπτώσεις καθίσταται αδύνατο να κάνει ένα ταξίδι, να μετακινηθεί με τις δημόσιες συγκοινωνίες ή ακόμα και να μετακινηθεί από και προς τη δουλειά του.
Στο ταξίδι της θεραπείας από τις κρίσεις πανικού, υπάρχουν κάποιοι σημαντικοί σταθμοί. Η νοηματοδότηση είναι ένας από αυτούς. Γιατί παθαίνω κρίσεις πανικού; Τι σήμα μου στέλνει ο οργανισμός μου; Πώς έχει επιδράσει η προσωπική μου ιστορία και πώς ευρύτερα η κοινωνία και η εποχή στην οποία ζω; Κατόπιν, από τη νοηματοδότηση περνάω στη δράση: Τι είναι αυτό που πραγματικά χρειάζομαι για να ξανασταθώ στα πόδια μου; Ποιες είναι οι πηγές στήριξης που έχω; Πώς μπορώ να αρχίσω να τις αξιοποιώ; Προς ποια κατεύθυνση χρειάζεται να κάνω βήματα ώστε να αποκτήσω το έδαφος που χρειάζομαι για να ξεπεράσω τις κρίσεις πανικού; Τι με εμποδίζει να κάνω αυτά τα βήματα; Πώς προσπάθησα να το αντιμετωπίσω ως τώρα αλλά δε δούλεψε; Τι δεν πήγε καλά;
Σε έναν κόσμο όπου οι κοινωνικοί δεσμοί έχουν αντικατασταθεί από την επιβράβευση της ατομικής προσπάθειας και επιτυχίας («πρέπει να τα καταφέρω μόνος/η μου»), υπάρχουν όλο και λιγότερες ευκαιρίες στους ανθρώπους να δημιουργήσουν μια σταθερή ταυτότητα μέσα από τη συμμετοχή τους σε μια κοινωνική ομάδα. Το απομονωμένο άτομο είναι πιο ευάλωτο να πληγεί στις προσωπικές περιόδους κρίσης και ειδικά στην περίοδο κρίσης που διανύουμε σε κοινωνικό – οικονομικό επίπεδο καθίσταται πρωταρχικής σημασίας η επιστροφή μας σε συλλογικότητες, σε ομάδες όπου να αναπτύξουμε μία αίσθηση του «ανήκειν» σαν αντίδοτο στην υπαρξιακή ανασφάλεια και μοναξιά των καιρών. Οι συνεχείς αλλαγές στις εξωτερικές συνθήκες, οι απαιτήσεις για ευελιξία και προσαρμογή στις επιταγές της εποχής, η αποκαθήλωση σταθερών αξιών, σημείων αναφοράς και όσων παλιότερα θεωρούσαμε ως αυτονόητα, όλα αυτά συμβάλλουν στο να χάνουμε το έδαφος κάτω από τα πόδια μας και την εσωτερική μας πυξίδα για το πού θέλουμε να πάμε.
Ο δρόμος για να πάρει πίσω τη ζωή του το άτομο με κρίσεις πανικού περνάει μέσα από μια διαδικασία επίγνωσης σε βάθος και αναγνώρισης της ανάγκης να πάρει βοήθεια από το περιβάλλον του, να «συνδεθεί» με άλλους χωρίς να εξαρτάται από εκείνους, να μένει σε επαφή και αλληλεπίδραση με τον κόσμο χωρίς να χάνει τον εαυτό του μέσα σε αυτή την επαφή.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου