Οι σκληροπυρηνικοί οπαδοί του Ερυθρού Αστέρα, οι περίφημοι Delije, έχουν γίνει περισσότερο γνωστοί στο ελληνικό κοινό λόγω των σχέσεών τους με τους οργανωμένους του Ολυμπιακού. Η περίπτωσή τους όμως είναι πολύ ενδιαφέρουσα, κρύβοντας αρκετές λεπτομέρειες που δείχνουν πως από ομάδα των φτωχών Κομμουνιστών, ο Αστέρας έφτασε να είναι η ομάδα του Αρκάν, των Εθνικιστών και του ρεύματος που εκθρόνισε τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.
Ο Αστέρας ιδρύθηκε στο Πανεπιστήμιο του Βελιγραδίου το 1945. Χρειάστηκε τις ευγενείς δωρεές από την Ομπιλιτς και την ΦΚ Σλάβιγια για να βγει για πρώτη φορά στο γήπεδο, αφού δεν είχε καθόλου πόρους. Στον πρώτο του αγώνα επικράτησε με 3-2 μιας ομάδας του Γιουγκοσλαβικού στρατού μπροστά σε 3000 οπαδούς και στη συνέχεια, κάνοντας ένα σερί 20 αγώνων χωρίς ήττα κέρδισε την οπαδική του βάση. «Αυτοί οι τύποι είχαν κάτι το ιδιαίτερο επειδή εκπροσωπούσαν την καλύτερη ψυχή της πρωτεύουσάς μας.
Κυρίως ήταν μποέμσκληροί τύποι, νεαροί από το Βελιγράδι που δεν τους άρεσε ο στρατός και το Κομμουνιστικό σύστημα, το οποίο είχε ήδη αρχίσει να σαπίζει», αναφέρουν οι Delije για τα πρώτα βήματα της ομάδας τους. Και αυτό είναι το πρώτο ενδιαφέρον στοιχείο. Μια ομάδα που ιδρύθηκε από Κομμουνιστές και είχε ως σύμβολο και όνομα το κόκκινο αστέρι, είχε συγκεντρώσει τριγύρω της αντί-κομμουνιστές οπαδούς ήδη από τα πρώτα της βήματα. Ακόμα κι έτσι, η βάση των οπαδών προερχόταν από φτωχά λαϊκά στρώματα, γεγονός που οδήγησε στο να μην τρέφουν και τα καλύτερα συναισθήματα για τον Τίτο και το όραμα της Γιουγκοσλαβίας.
Τη δεκαετία του ’70 οι αντίπαλοι τους «κόλλησαν» το παρατσούκλι «γύφτοι». Εκείνοι το υιοθέτησαν. «Είμαστε οι γύφτοι, είμαστε οι πιο δυνατοί», έλεγαν χαρακτηριστικά. Ήταν τη δεκαετία του ’80 ωστόσο που τα πράγματα άρχιζαν να ξεκαθαρίζουν. Με τον κόσμο στο γήπεδο να αυξάνεται και τα εθνικά ζητήματα να ανεβαίνουν εντυπωσιακά στην πολιτική ατζέντα, οι οπαδοί χωρίστηκαν σε δύο γκρουπ. Τους Ultras και τους Red Devils. Οι πρώτοι ασχολούνταν με την εικόνα και τη φωνή της κερκίδας, επηρεασμένοι από το ιταλικό κίνημα των Ultras. Οι δεύτεροι αντλούσαν επιρροή από τους παραδοσιακούς Άγγλους χούλιγκαν, διατηρώντας ωστόσο ένα ξεκάθαρο σερβικό προφίλ. Όπως έλεγαν οι ίδιοι αυτό σημαίνει «Ποτό μέχρι θανάτου, ξύλο στους αντίπαλους και χρήση μαριχουάνας». Όπως γινόταν συχνά στα αγγλικά γήπεδα της εποχής, το κομμάτι αυτό της κερκίδας συνδύασε την ακραία βία με τις ακροδεξιές πεποιθήσεις.
Παρόλα αυτά, ξεκαθάριζαν ότι δεν πρόκειται να γίνουν δορυφόροι πολιτικών παρατάξεων. Η έχθρα με την Παρτιζάν βρισκόταν πάντα στην πρώτη γραμμή. Μια ομάδα που πήρε το όνομά της από τους αντάρτες του Τίτο και αντιπροσώπευε αυτά που εχθρεύονταν οι εθνικιστές. Την Ενωμένη Γιουγκοσλαβία, τον Κομμουνισμό, τον στρατό. Όπως και τον Τίτο. Στις κερκίδες του Αστέρα μπορούσε κανείς να δει εικόνες από την Ορθόδοξη Εκκλησία, την επιρροή της οποίας ο Τίτο είχε προσπαθήσει να καταπιέσει. Ο πόλεμος πλησίαζε και η πολιτική δεν μπορούσε να μείνει μακρυά από τα γήπεδα. Χαρακτηριστικό ένα παράδειγμα που έλαβε χώρα στην Κροατική πόλη του Κίγεβο. Όταν οι Σέρβοι την κατέλαβαν, ο στρατηγός Μίλαν Μάρτιτς συμβολικά ξερίζωσε μια πινακίδα στα λατινικά, τα οποία χρησιμοποιούσαν οι Κροάτες. Στο Μαρακανά, όταν ο Ερθρός Αστέρας έπαιζε Διηπειρωτικό με την Κόλο Κόλο, έκανε την εμφάνισή του στην κερκίδα σαν λάφυρο μία ανάλογη πινακίδα στα λατινικά.
Στα μάτια των Delije άλλωστε, η μάχη για την ανεξαρτησία της Σερβίας ξεκίνησε από τους ίδιους. Το ματς με την Ντιναμό Ζάγκρεμπ και το ταξίδι των σκληροπυρηνικών Σέρβων στο άνδρο των Bad Blue Boys στην Κροατία έφερε τους δύο κόσμους απέναντι. Δεν είναι τυχαίο το ότι στο γήπεδο της Ντιναμό δημιουργήθηκε στη συνέχεια άγαλμα με την επιγραφή «Στους οπαδούς αυτού του συλλόγου που ξεκίνησαν τον πόλεμο με τη Σερβία σε αυτό το γήπεδο στις 13 Μαΐου ου 1990». Οι οπαδοί της Ντιναμό ήταν κοντά στο κόμμα HDZ του Κροάτη ηγέτη Φράνκο Τούτζμαν, τον οποίο οι Σέρβοι απεχθάνονταν. «Ευχαριστώ το Θεό που η σύζυγός μου δεν είναι Εβραία ή Σέρβα», είχε δηλώσει χαρακτηριστικά. Το τι έγινε εκείνη τη βραδιά στο γήπεδο Μαξιμίρ έχει πάρει διαστάσεις μύθου, αλλά το σίγουρο είναι ότι οι δύο πλευρές ήταν έτοιμες για κανονικό πόλεμο, με πολεμοφόδια αποθηκευμένα. Λέγεται ότι οι Σέρβοι έφεραν μαζί τους πινακίδες αυτοκινήτων, τις οποίες τοποθέτησαν στα αυτοκίνητα των Κροατών προκειμένου να σπάνε την ίδια τους την περιουσία! Οι μάχες στο γήπεδο δεν αφορούσαν μόνο τους δύο συλλόγους. Οι δύο εξέδρες ένιωθαν ότι υπερασπίζονταν τα ιδανικά των χωρών τους και στη συνέχεια πολλοί από αυτούς συμμετείχαν στον «κανονικό πόλεμο».
Ηγέτης στο γκρουπ οπαδών του Ερυθρού Αστέρα ήταν ο Ζέλικο Ραζνάτοβιτς. Ή απλά Αρκάν. Καταζητούμενος, συνεργάτης των μυστικών υπηρεσιών και εγκληματίας πολέμου, ο Αρκάν είναι γνωστός. Αρκεί μια αναζήτηση για παραπάνω στοιχεία. Μαζί με τις «Τίγρεις» του, την διαβόητη παραστρατιωτική ομάδα που οδηγούσε, προέβη σε κάποιες από τις μεγαλύτερες ωμότητες στον πόλεμο τόσο με την Κροατία, όσο και με την Βοσνία. Αυτός ήταν που έδωσε στους Delije την μορφή που έχουν τώρα. «Εκπαιδεύαμε οπαδούς χωρίς όπλα. Επέμενα στην πειθαρχία από το ξεκίνημα. Ξέρετε τους οπαδούς μας, τους αρέσει να κάνουν θόρυβο, να πίνουν και να αστειέυονται. Τα σταμάτησα όλα αυτά. Τους έκανα να κόβουν κοντά τα μαλλιά τους, να ξυρίζονται και τους έκοψα το ποτό. Και έτσι ξεκίνησαν να είναι όπως έπρεπε», έλεγε.
Οι «Γύφτοι» είχαν γίνει Delije, δηλαδή οι «δυνατοί» ή οι «ήρωες». Από την εξέδρα άλλωστε επέλεξε κάποια από τα πρωτοπαλίκαρά του για τις «Τίγρεις». Οι οργανωμένοι του Αστέρα, που στήριξαν το εγχείρημα της ανεξάρτητηες Σερβίας, έπαιξαν το ρόλο τους στη συνέχεια στην ανατροπή του Μιλόσεβιτς. Ο φόβος περιόριζε αρκετά το αίσθημα της αντίδρασης στην κοινωνία, αλλά όταν στις 26 του Ιουλίου του 2000 είδαν τους οπαδούς στο Μαρακανά να φωνάζουν «Σλόμπονταν, κάνε στη Σερβία μια χάρη και αυτοκτόνησε», τα συνθήματα μεταδόθηκαν γρήγορα και σε άλλα γήπεδα. Στις 24 Σεπτεμβρίου, ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς έχασε στις εκλογές από τον Βόισλαβ Κοστούνιτσα, αλλά με πλάγιες μεθόδους προσπάθησε να επανέλθει. Ο κόσμος εξεγέρθηκε, αλλά οι οπαδοί ήταν αυτοί που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή. Που έσπασαν τις γραμμές της αστυνομίας και μπήκαν στο Κοινοβούλιο, όπου και εντοπίστηκαν αποδεικτικά στοιχεία νοθείας.
Ο χαρακτήρας της κερκίδας δεν άλλαξε μετά την πτώση του Μιλόσεβιτς. Οι Εθνικιστές συνεχίζουν να κάνουν κουμάντο στην εξέδρα και η ακραία βία έχει γίνει κάνει την εμφάνισή της σε πολλές περιπτώσεις. Αρκετοί από αυτούς δεδομένα έχουν συντελέσει ωμότητες κατά τους πολέμους και είναι μπλεγμένοι σε παράνομες δραστηριότητες. Παράλληλα όμως, υπάρχει και μία αίσθηση του «προσέχουμε τους δικούς μας», όπως συμβαίνει συχνά σε οικογένειες Μαφίας. Οι στενές επαφές τους, πάντως, με τους οπαδούς του Ολυμπιακού έχουν μεταξύ άλλων ιδεολογικό αντίκτυπο.
Τα παραπάνω στοιχεία αντλήθηκαν ως επί το πλείστον από το βιβλίο «Behind the Curtain» του Τζόναθαν Γουίλσον, το οποίο -δυστυχώς- δεν έχει μεταφραστεί στα ελληνικά.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου