Από την Κυριακή για μία ακόμη χρονιά από το 1975, θα ισχύσει η θερινή ώρα στη χώρα μας. Στις τρεις τα ξημερώματα οι δείκτες των ρολογιών θα μετακινηθούν μία ώρα μπροστά μέχρι και τις 26 Οκτωβρίου.
Σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετρά αυτό το σύστημα στην Ελλάδα. Η θερινή ώρα μπορεί να μας στερεί την πρώτη ημέρα εφαρμογής της λίγο ύπνο, ωστόσο έχει καθιερωθεί σε άλλα κράτη και στη χώρα μας ως μέθοδος εξοικονόμησης ενέργειας από την παράταση της ηλιοφάνειας. Η χρησιμότητα του μέτρου ωστόσο αμφισβητείται μέχρι σήμερα. «Υποτίθεται ότι σε κάθε χώρα εξοικονομείται το 2% - 3% της ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά δεν είναι και απόλυτο» λέει στα «ΝΕΑ» ο καθηγητής στο Τμήμα Φυσικής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Χαράλαμπος Βάρβογλης.
Το 1970 το υπουργείο Μεταφορών των ΗΠΑ ερεύνησε την αποτελεσματικότητα του μέτρου και κατέληξε ότι με τη θερινή ώρα εξοικονομείται το 1% της ηλεκτρικής ενέργειας. Τα δεδομένα όμως άλλαξαν αργότερα με τη διάδοση των κλιματιστικών».
Σε χώρες με μεγάλα βόρεια ή νότια πλάτη, η διαφορά στη διάρκεια της ημέρας μεταξύ χειμώνα και καλοκαιριού είναι μεγάλη. Επομένως, όπως επισημαίνει ο κ. Βάρβογλης, στις σκανδιναβικές χώρες η θερινή ώρα δεν έχει νόημα ως μέτρο εξοικονόμησης ενέργειας. Ο καθηγητής εξηγεί ότι έχει σημασία σε ποια θέση της ωριαίας ατράκτου βρίσκεται κάθε χώρα. Η Ελλάδα τοποθετείται στο δυτικό άκρο και γι' αυτό ο ήλιος ανατέλλει αργά. Αντίθετα, η Κύπρος είναι στο ανατολικό άκρο της ίδιας ατράκτου και το καλοκαίρι ξημερώνει από τις 5.00, αλλά σκοτεινιάζει νωρίς. Αυτές οι διαφοροποιήσεις επηρεάζουν τις συνήθειες των κατοίκων και την οικονομία που κάνουν.
Πίσω από την αλλαγή της ώρας δεν κρύβεται κάποιο επιστημονικό μυστικό, όπως πολλοί μπορεί να θεωρούν. Οπως εξηγεί ο διευθυντής ερευνών στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Αστεροσκοπείου Αθηνών Χάρης Καμπεζίδης, το μέτρο έγινε για να λύσει πρακτικά ζητήματα. «Και κυρίως για να κάνουν εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια αλλά και τον οδοφωτισμό. Παράλληλα όμως και όλες οι ανθρώπινες δραστηριότητες προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα».
Πρωτιά στη Γερμανία
Ηταν Απρίλιος του 1916 όταν η Γερμανία πρώτη καθιέρωσε τη θερινή ώρα στη δίνη του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Την ακολούθησαν τότε και οι σύμμαχοί της. Σκοπός τους ήταν να εκμεταλλευτούν την ηλιοφάνεια για να εξοικονομήσουν ενέργεια καθώς λόγω των συγκρούσεων αντιμετώπιζαν ελλείψεις σε λιγνίτη.
Δύο χρόνια αργότερα και οι ΗΠΑ εφάρμοσαν το μέτρο, κυρίως σε καιρό πολέμου. Ωστόσο, για αρκετό διάστημα και ειδικά σε περιόδους ειρήνης δεν είχε θεσμοθετηθεί ομοσπονδιακός νόμος που να καθορίζει την αλλαγή της ώρας σε όλη τη χώρα, ενώ κάθε τόσο αντιδρούσαν στο μέτρο οι πολίτες και συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες, όπως οι αγρότες. Το 1966 ο αμερικανός πρόεδρος Λίντον Τζόνσον ήταν ο πρώτος που καθιέρωσε με νόμο τη θερινή ώρα, η οποία ξεκινούσε την τελευταία Κυριακή του Απριλίου και τελείωνε την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου. Οι ημερομηνίες άλλαξαν από τον μετέπειτα πρόεδρο Ρόναλντ Ρίγκαν και ως αφετηρία τέθηκε η πρώτη Κυριακή του Απριλίου.
Το 2005 ο τότε αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους, στο πλαίσιο της κυβερνητικής ενεργειακής πολιτικής του, επέκτεινε κατά τέσσερις εβδομάδες τη θερινή ώρα των ΗΠΑ. Και πάλι όμως υπήρχαν πολιτείες που εφάρμοζαν δικούς τους κανόνες. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της Ιντιάνα που από το 2006 και έπειτα αποδέχθηκε το μέτρο σε όλη την επικράτειά της. Το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας προσπάθησε το 2008 να εκτιμήσει εκ νέου την αποτελεσματικότητα του μέτρου και συμπέρανε ότι η υιοθέτηση της θερινής ώρας τέσσερις εβδομάδες νωρίτερα επέφερε εξοικονόμηση ενέργειας κατά 0,5%. Το ποσοστό αντιστοιχεί στην ενέργεια που καταναλώνουν 100.000 διαμερίσματα επί έναν ολόκληρο χρόνο.
Σήμερα το μέτρο δεν εφαρμόζεται παγκοσμίως. Οι περισσότερες αφρικανικές και ασιατικές χώρες δεν το έχουν υιοθετήσει, όπως και αρκετά μουσουλμανικά κράτη κατά την περίοδο του Ραμαζανιού. Στο Ραμαζάνι οι μουσουλμάνοι νηστεύουν κατά τη διάρκεια της ημέρας και δειπνούν μόνο μετά τη δύση του ηλίου. Εάν ίσχυε η θερινή ώρα, θα καθυστερούσε το δείπνο τους. Το 2011 η Ρωσία έγινε μια από τις χώρες που καθιέρωσε με προεδρικό διάταγμα τη θερινή ώρα καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Σταθερά στην Ελλάδα από τη δεκαετία του 1970
Στη χώρα μας εφαρμόστηκε πρώτη φορά σε δοκιμαστικό πλαίσιο το 1932, από τις 6 Ιουλίου έως την 1η Σεπτεμβρίου. Στα επόμενα χρόνια το μέτρο εγκαταλείφθηκε και επανήλθε τη δεκαετία του 1970 κατά την ενεργειακή κρίση που έπληξε την Ευρώπη. Από το 1997, με απόφαση της ΕΕ, όλα τα κράτη μέλη της αλλάζουν τους δείκτες από το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Μαρτίου έως και το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Οκτωβρίου.
0 comments:
Δημοσίευση σχολίου